Er komt een moment dat u er niet meer zult zijn. Alhoewel dit nooit een geliefd onderwerp is om over na te denken, is het toch goed om hier nu al bij stil te staan. Bij estate planning (vermogens­planning) gaat het om de vraag hoe u op een zo voordelig ­moge­lijke manier het door u opgebouwde vermogen kunt overdragen aan volgende generaties. Dat kan door de overgang nu al juridisch en fiscaal goed te regelen.

Tarieven en vrijstellingen

De Successiewet regelt de fiscale gevolgen bij vererving en schenking. Bij een erfenis is erfbelasting verschuldigd en bij een schenking is dat schenkbelasting. Er hoeft echter pas schenk- of erfbelasting te worden betaald als het bedrag van de erfenis of schenking hoger is dan een eventuele vrijstelling.

Tarieven schenk- en erfbelasting 2017

Vrijstellingen erfbelasting 2017

Vrijstellingen schenkbelasting 2017

Na even weg te zijn geweest, is de schenkingsvrijstelling voor de eigen woning vanaf dit jaar weer verruimd naar € 100.000. Heeft u uw zoon of dochter in 2013 of 2014 al een bedrag van € 100.000 geschonken voor de eigen woning, dan kunt u hun in 2017 hiervoor geen bedrag meer schenken. Uiteraard mag u wel jaarlijks maximaal € 5.320 belastingvrij aan uw kind schenken. Is er in 2015 of 2016 al gebruikgemaakt van de verhoogde schenkingsvrijstelling voor de eigen woning, dan mag u in 2017 of 2018 nog een bedrag aan uw zoon of dochter schenken van maximaal € 46.824. Ook dit bedrag moet worden gebruikt voor de eigen woning en uw kind, of diens partner, moet op het moment van de schenking jonger zijn dan 40 jaar. Voor bepaalde situaties waarin al vóór 2010 gebruik is gemaakt van een eenmalig verhoogde schenkings­vrijstelling, is ook in 2017 of 2018 nog een belastingvrije aanvulling van de schenking mogelijk.

Vermogensoverdracht tijdens leven

Schenken bij leven is, zeker als dit geleidelijk gebeurt, vaak fiscaal voor­deliger dan vererven bij overlijden. Door jaarlijks een bedrag te schenken aan uw kinderen, wordt uw vermogen kleiner zodat uw kinderen straks minder erfbelasting betalen. Door optimaal gebruik te maken van de vrijstellingen hoeft er geen schenkbelasting te worden betaald.

Heeft u een groot vermogen, dan kunt u ook overwegen om een groter bedrag dan de vrijstelling te schenken aan uw kind(eren). Uw kind betaalt dan weliswaar nu 10% aan schenkbelasting over het meerdere, maar dat is goedkoper dan de 20% bij vererving. Want hoe groter straks de verkrijging, hoe hoger het percentage aan erfbelasting.

Wilt u liever geen contant geld vrij maken, dan kunt u ook schenken op papier, ofwel schenken onder schuldigerkenning. U erkent schuldig te zijn aan uw kind een bedrag dat pas opeisbaar is na uw overlijden. Voordeel is dat u blijft beschikken over het (geschonken) vermogen en toch handig gebruikmaakt van de vrijstellingen in de schenkbelasting. Bovendien is uw kind bij uw overlijden minder erfbelasting verschuldigd, omdat al een gedeelte van uw vermogen (op papier) onbelast is overgeheveld. Schenking onder schuldigerkenning is echter niet mogelijk als de schenking is bestemd voor de eigen woning.

Let op! Er zijn wel wat voorwaarden verbonden aan schenkingen op papier. De schuldigerkenning moet plaatsvinden bij notariële akte. Ook moet u jaarlijks daadwerkelijk een rente van 6% betalen aan uw kind.

Schenken niet altijd voordelig

Schenken bij leven aan uw kinderen kent zeker fiscale voordelen, maar er zijn ook nadelen. Komt uw kind bijvoorbeeld in de bijstand, dan kunnen schenkingen als eigen vermogen worden gezien. Gaat uw kind scheiden, dan heeft de ex-partner van uw kind mogelijk recht op de helft van de schenking. U kunt dit voorkomen door het opnemen van een uitsluitingsclausule bij schenking. 

Het maken of aanpassen van een testament

Om ervoor te zorgen dat uw bedrijf (de bv) straks terechtkomt bij de bedrijfsopvolger die u zelf in gedachten heeft, is het verstandig om een testament op te maken. In een testament legt u vast wat er met uw nalatenschap moet gebeuren. U kunt bijvoorbeeld bepalen dat uw echtgeno(o)t(e) in de woning mag blijven wonen of dat uw bedrijf naar een van de kinderen gaat. Ook kunt u in een testament uitsluiten dat de partners van uw kinderen aanspraak maken op het geërfde vermogen wanneer hun huwelijk eindigt. Met een testament houdt u de regie in eigen hand en voorkomt u discussies na uw overlijden.

Tip: Een testament is ook een instrument om erfbelasting te besparen. Het opmaken ervan is maatwerk. Heeft u in het verleden al een testament opgemaakt, dan is het verstandig om deze regelmatig te checken. Niet alleen uw eigen situatie en uw wensen kunnen veranderen, maar ook de fiscale wetgeving. Met name de laatste jaren is er een aantal wetswijzigingen geweest, waardoor zeker bij een wat ouder testament een check sterk is aan te bevelen.

Heeft u niets testamentairs geregeld, dan geldt de wettelijke verdeling. Laat u een echtgeno(o)t(e) en kinderen na, dan zijn die in gelijke delen erfgenaam. Alle bezittingen en schulden gaan automatisch over op uw echtgeno(o)t(e). Uw kinderen krijgen een geldvordering ter grootte van hun erfdeel. Deze geldvordering is alleen opeisbaar bij het overlijden of het faillissement van uw echtgeno(o)t(e).

Tip: De wettelijke verdeling is fiscaal niet altijd de beste oplossing. De langstlevende echtgenoot heeft de mogelijkheid om binnen drie maanden na het overlijden van de erflater de wettelijke verdeling ongedaan te maken.

Fiscaal vriendelijk aandelen schenken of nalaten

Komt u te overlijden, dan moet in principe in de inkomstenbelasting worden afgerekend. Fiscaal gezien is er namelijk sprake van een fictieve vervreemding van het aanmerkelijk belang. Ook wanneer u als aanmerkelijkbelanghouder de aandelen schenkt, is sprake van een vervreemding. Nu kent de inkomstenbelasting een doorschuiffaciliteit. Hierdoor hoeft er op verzoek niet te worden afgerekend, omdat de verkrijgingsprijs van de aandelen wordt doorgeschoven op de erfgenamen of de verkrijger bij schenking.

Let op! Bij de doorschuiffaciliteit gaat de belastingclaim op de aandelen over op de erfgenamen dan wel de verkrijger bij schenking.

Er gelden wel wat eisen aan deze doorschuiffaciliteit. Zo kan de faciliteit alleen worden toegepast als de bv waarvan de aandelen vererven of worden geschonken een materiële onderneming drijft. Bevat de bv alleen beleggingsvermogen, dan is doorschuiven dus niet mogelijk. Houdt de bv zich deels bezig met beleggen, dan is de faciliteit alleen van toepassing voor zover het ondernemingsvermogen betreft. Slechts een zéér beperkt beleggingsvermogen mag worden aangemerkt als ondernemingsvermogen. Bij schenking van de aanmerkelijkbelangaandelen geldt nog de extra eis dat de verkrijger al minimaal drie jaar bij de bv als bestuurder of werknemer in dienstbetrekking staat.

Tip: Wilt u te zijner tijd uw aandelen schenken aan uw zoon of dochter met gebruikmaking van de doorschuiffaciliteit, zet dan uw zoon of dochter op tijd op de loonlijst van de bv. Zo wordt voldaan aan de eis van drie jaar dienstbetrekking.

Onder voorwaarden kan ook gebruik worden gemaakt van de doorschuiffaciliteit als de verkrijger in dienstbetrekking staat bij de werk-bv en de aandelen in de holding worden geschonken.

Bedrijfsopvolgingsfaciliteit

Om ervoor te zorgen dat het voortbestaan van uw bedrijf niet in gevaar komt, kent de Successiewet de bedrijfsopvolgingsfaciliteit. Kort gezegd komt de faciliteit erop neer dat degene die ondernemingsvermogen erft of geschonken krijgt – onder voorwaarden – (nagenoeg) geen schenk- of erfbelasting hoeft te betalen. Er geldt namelijk een forse vrijstelling. De verkrijging van ondernemingsvermogen of de aandelen in een bv is voorwaardelijk vrijgesteld voor zover de waarde van de objectieve onderneming niet groter is dan € 1.063.479 (2017). Is de waarde meer, dan geldt een voorwaardelijke vrijstelling van 83% over het meerdere. Is er, ondanks de hoge vrijstelling, toch nog schenk- of erfbelasting verschuldigd, dan kan hiervoor tien jaar (rentedragend) betalingsuitstel worden aangevraagd.

Let op! Bij verkrijging van aandelen geldt de vrijstelling alleen voor dat deel van de waarde dat toerekenbaar is aan echt ondernemingsvermogen. Daarnaast kan het beleggingsvermogen in de bv tot maximaal 5% van het echte ondernemingsvermogen worden aangemerkt als ondernemingsvermogen. Voor aandelen in een pure beleggings-bv geldt de vrijstelling niet.

Zoals gezegd, kent de bedrijfsopvolgingsfaciliteit verschillende voorwaarden. Zo moet de verkrijger de onderneming nog gedurende vijf jaar voortzetten of de aandelen in de bv gedurende die periode in zijn bezit houden. Wordt niet voldaan aan dit voorzettingsvereiste, dan vervalt de voorwaardelijke vrijstelling en moet alsnog erf- of schenkbelasting worden betaald. Wordt wel voldaan aan het voortzettingsvereiste, dan is de vrijstelling na verloop van vijf jaar definitief.

Anderen lazen ook:

Top 10 Prinsjesdag 2024

Top 10 tax proposals Prince's Day 2024

Advieswijzer Vakantiewoning en fiscus