Supermarkten die werknemers tijdelijke contracten van vier jaar willen geven, mogen dat allang doen. Dat zeggen arbeidsrechthoogleraren in een reactie op het plan van supermarkten om een gulden middenweg te vinden tussen vast en flex, met het aanbieden van zogenaamde tussenbanen voor een periode van vier jaar.
Werkgevers en vakbond CNV willen met het plan winkelpersoneel meer perspectief en zekerheid bieden door contracten te introduceren waarin ook afspraken staan over een scholingsbudget. In deze tijdelijke contracten is veel aandacht voor scholing, zodat werknemers zich kunnen voorbereiden op een carrière buiten de supermarkt.
Geen maximum op eerste contract
Volgens hoogleraar arbeidsrecht aan de Universiteit van Amsterdam Evert Verhulp zijn wettelijk maximaal drie tijdelijke contracten in twee jaar al toegestaan, maar op het eerste contract zit geen maximum. ‘De werkgever heeft de vrijheid om een contract van vier jaar aan te bieden. Dat contract verlengen met een tijdelijk contact, mag dan weer niet’, zegt Verhulp.
Gemiste kans
Joop Schippers is hoogleraar arbeidseconomie aan de Universiteit Utrecht en vindt het een gemiste kans dat werkgevers geen langjarige, tijdelijke contracten aanbieden: ‘Hoe langer de arbeidsrelatie, hoe hoger de productiviteit. De wederzijdse bereidheid om in elkaar te investeren neemt toe naarmate werkgever en werknemer langer aan elkaar verbonden zijn.;
Van alle Nederlandse werknemers tussen 25 en 55 jaar oud werkt maar 23% één tot vijf jaar bij dezelfde werkgever. Dat is een lager percentage dan in bijvoorbeeld Zweden, Noorwegen, Denemarken en Zwitserland. Vergeleken met die landen is de gemiddelde duur bij dezelfde werkgever hier meer gepolariseerd: je bent maar kort in dienst (flex), of heel lang (vast).
Transitievergoeding compenseren
Peter van der Put van FNV Handel vreest dat de branche erop uit is om de transitievergoeding – die in de plaats is gekomen van de ontslagvergoeding – te compenseren met het scholingsbudget. Ook wil Van der Put niet dat alle supermarktmedewerkers straks in tijdelijke contracten van vier jaar belanden. De vakbond FNV is overigens niet betrokken bij het plan.
Tienjarige contracten
Voor Barbara Baarsma, directeur kennisontwikkeling bij de Rabobank en hoogleraar economie aan de Universiteit van Amsterdam, gaan vierjarige contracten nog niet ver genoeg. Haar radicale voorstel is om alle huidige contractvormen, vast en flex, te vervangen door vijf- of tienjarige overeenkomsten. ‘Daarmee hef je alle ongelijkheid op de arbeidsmarkt op, geef je werknemers een prikkel om zich te ontwikkelen en maak je arbeid weer aantrekkelijk voor werkgevers. Het maakt de arbeidsmarkt dynamisch’, zegt Baarsma.
